Elektron imzo texnologiyalaridan foydalanishda USB token va PFX fayllari orasidagi farqlar haqida batafsil ma’lumot.
USB Token:
Ta’rifi: USB token – bu elektron imzo uchun maxsus ishlab chiqilgan qulfli qurilma. Unda foydalanuvchining shaxsiy kalit saqlanadi. Qurilma kompyuter yoki boshqa jihozlarga ulanganda elektron imzolash imkonini beradi.
Afzalliklari:
- Yuqori darajadagi xavfsizlik: USB token shaxsiy kalitni faqat o’zida saqlaydi, bu uning raqamli ma’lumotlarning himoyasini oshiradi. Masalan, banklar va davlat tashkilotlari mijozlardan hujjatlarni elektron imzolash uchun USB tokendan foydalanishlarini talab qiladi.
- Ko’chib yurishi: USB token qulaylik bilan boshqa qurilmalarga olib o’tkazilishi mumkin, bu esa foydalanish sohalarini kengaytiradi. Masalan, xizmatdagi yoki uyda ishlayotgan xodim ishonchli elektron imzo bilan hujjatlarni USB tokendan foydalangan holda imzolashi mumkin.
- Ko’p omilli autentifikatsiya: Ko’plab USB tokenlar qo’shimcha PIN kod yoki biometrik ma’lumotlarni talab qilish orqali qo’shimcha xavfsizlik ta’minlaydi. Masalan, bank mijozi USB tokeniga barmoq izi bilan kirib, elektron to’lovlarni amalga oshirishi mumkin.
Kamchiliklari:
- Qimmatligi: USB tokenlar PFX fayllariga nisbatan qimmatliroq.
- Yagona nuqtadagi yetishmovchilik: Agar token yo’qolsa yoki sindirilsa, u bilan bog’liq elektron imzoga kirishning yo’qolishi muammosi yuzaga keladi. Masalan, xodim tomonidan e-hujjatlarni imzolash uchun ishlatiladigan USB tokenning yo’qolishi, korxonada muammolarga olib kelishi mumkin.
- Moslanuvchanlik muammolari: Ayrim hollarda, USB token va ishlatilayotgan dasturiy ta’minot yoki tizimlarning o’zaro moslashuvi muammolari paydo bo’lishi mumkin. Masalan, yangi operatsion tizimga o’tishda USB tokenning mos kelmasligi vaqtincha imzo muammosini keltirib chiqarishi mumkin.
PFX fayl:
Ta’rifi: PFX fayl – bu elektron imzo ma’lumotlarining raqamli shakli. Unda shaxsiy kalit kompyuterdagi maxsus faylda saqlanadi. PFX fayllari elektron imzolash uchun keng qo’llaniladi.
Afzalliklari:
- Past narx: PFX fayllari qimmatbaho qurilmalar talab qilmasligi sababli, USB tokenlarga qaraganda arzonroq. Masalan, kichik biznes egasi yoki yakka tartibdagi tadbirkor uchun PFX fayl arzon va osonroq yechim bo’lishi mumkin.
- Moslashuvchanlik: PFX fayllarini oson taqsimlash, uzatish yoki zahiralash mumkin, bu esa elektron imzoni boshqarish va foydalanish uchun keng imkoniyatlar yaratadi. Masalan, elektron tijorat saytlari mijozlardan PFX fayldan foydalanishni talab qilishi mumkin.
- Keng qamrovli kompatibillik: PFX fayllari turli dasturiy ta’minotlar va tizimlar tomonidan keng qo’llab-quvvatlanadi. Masalan, elektron hukumat xizmatlari va boshqa raqamli platforma va xizmatlar PFX faylini qabul qilishi mumkin.
Kamchiliklari:
- Past xavfsizlik: PFX fayllari shaxsiy kalitni kompyuterdagi faylda saqlagani sababli, USB tokenga nisbatan xavfsizligi past. Masalan, kompyuter qarshatilish yoki virus yuklanganda, PFX fayldan foydalanish xavfi ortadi.
- Ko’p omilli autentifikatsiya yetishmovchiligi: PFX fayllari odatda USB tokenlar kabi ko’p omilli autentifikatsiyani taqdim etmaydi, bu esa ruxsatsiz kirish xavfini oshiradi. Masalan, PFX fayl faqat parol bilan himoyalangani uchun, uni ruxsatsiz foydalanuvchi oson egallab olishi mumkin.
- Ko’chuvchanlik cheklovlari: PFX fayllari faqat saqlanayotgan kompyuter yoki qurilma doirasida ishlatilishi mumkin, bu esa USB tokenlar darajasidagi ko’chuvchanlikka ega emasligini bildiradi. Masalan, ish kompyuterida saqlanayotgan PFX faylni uydagi kompyuterda foydalanish imkonsiz.
Umumlashtirilgan taqqoslash:
USB token yuqori darajadagi xavfsizlik va ko’chuvchanlikni taqdim etadi, ammo nisbatan qimmatliroq. PFX fayllar esa nisbatan past xavfsizlikka ega, lekin arzonroq va keng qamrovli moslashuvchan bo’lishi bilan farqlanadi. Tashkilotlar yoki shaxslar o’zlarining xavfsizlik talablari, foydalanish ehtiyojlari va byujetlariga qarab, elektron imzolash uchun mos yechimni tanlashlari lozim.
