Vazirlar Mahkamasining yangi qarori: chet elda ishlashning tartib va qoidalari keskin o’zgartirildi

Yangi qaror nimani o’zgartiradi?

O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi 2025-yil 13-mayda 313-sonli muhim qaror qabul qildi. Bu qaror “Mehnat migratsiyasi jarayonlarini takomillashtirish bo’yicha qo’shimcha chora-tadbirlar to’g’risida” deb ataladi va chet elda ishlaydigan barcha fuqarolarimizga bevosita ta’sir ko’rsatadi.

Qaror Prezidentimizning 2024-yil 17-oktabrdagi PF-162-son Farmonini hayotga tatbiq etish maqsadida ishlab chiqilgan bo’lib, mehnat migratsiyasi jarayonlarida tartib o’rnatishga qaratilgan.

Oddiy fuqarolar uchun qarorning asosiy ahamiyati

Agar siz yoki qarindoshlaringiz chet elga ishlash uchun ketmoqchi bo’lsangiz, bu qaror sizga bevosita ta’sir qiladi:

• Majburiy ta’lim: Endi chet elga ketishdan oldin, boradigan davlatingizning qonunlari, yashash qoidalari va huquqlaringiz haqida maxsus kurslarni o’qishingiz shart. Bu o’qishni o’tkazmay turib, siz chet elga tashkil etilgan tarzda yuborilamaysiz.
• Shartnoma shartlari kuchaytirildi: Chet elga ishga yuborishda tuzadigan shartnomalarda burchlaringiz, majburiyatlaringiz va ularni bajarmaslik oqibatlari aniq ko’rsatiladi.
• Uchinchi shaxs kafilligi: Endi sizga kafillik beradigan shaxs bo’lishi kerak, agar siz shartnoma shartlarini buzsangiz yoki deportatsiya qilinsangiz, kafillik beruvchi ham javobgar bo’ladi.
• Jarimalar tizimi: Shartnoma shartlarini buzganingizda to’laydigan jarimalar miqdori oldindan belgilanadi.

Deportatsiya holatlari haqida muhim ma’lumotlar

Qaror deportatsiya holatlarida qo’llanadigan yangi choralarni belgilaydi:

1. Xarajatlarni undirish: Agar siz chet elda qonunlarni buzganingiz uchun deportatsiya qilinsangiz va davlat hisobidan O’zbekistonga qaytarilsangiz, bu xarajatlarni to’lashingiz kerak bo’ladi.
2. Subsidiya va kompensatsiyalarni qaytarish: Ilgari Migratsiya jamg’armasidan olgan yordam pullarini qaytarishingiz talab qilinadi.
3. Kelajakdagi imkoniyatlarning cheklanishi: Deportatsiya qilingan shaxslarga bir yilgacha rivojlangan mamlakatlarga tashkil etilgan tarzda ishga yuborish xizmatlari ko’rsatilmaydi.
4. Ma’lumotlar bazasi: 2025-yil 1-sentabrdan boshlab barcha deportatsiya qilingan fuqarolar haqidagi ma’lumotlar “Migratsiya jarayonlariga doir ma’lumotlarning yagona elektron bazasi”ga kiritiladi va nazorat qilinadi.

Ishga yuboruvchi tashkilotlar uchun yangi talablar

Xususiy bandlik agentliklari va boshqa tashkilotlar endi:

• Majburiy o’qitish o’tkazishlari shart: Har bir fuqaroga boradigan davlatning qonunlari, yashash qoidalari va huquqlari haqida to’liq ma’lumot berishlari kerak.
• O’quv materiallari tayyorlanadi: Migratsiya agentligi tomonidan 3 oy ichida o’qitish dasturlari va materiallar ishlab chiqiladi.
• Shartnomalar mazmuni o’zgaradi: Endi shartnomada jarimalar, kafillik shartlari va xarajatlarni undirish tartibi aniq ko’rsatiladi.
• Chet eldagi faoliyatni kuchaytirish: O’zbekiston vakolatxonalari va Migratsiya agentligi vakillari xorijda fuqarolarimizga faolroq yordam ko’rsatadi.

Amaliy maslahatlar: nima qilish kerak?

1. Hozirdan o’qishni boshlang: Boradigan mamlakatning qonunlari, ish ruxsatnomalari va yashash qoidalari haqida o’zingiz mustaqil ma’lumot to’plashni boshlang.
2. Hujjatlaringizni tartibga keltiring: Pasport, diplomlar va boshqa zarur hujjatlaringizni tekshiring, muddati o’tmaganiga ishonch hosil qiling.
3. Ishonchli agentliklarga murojaat qiling: Faqat litsenziyaga ega xususiy bandlik agentliklari bilan ishlang, ularning litsenziyasini so’rang.
4. Shartnomani diqqat bilan o’qing: Imzolaydigan har bir shartnomangizni diqqat bilan o’qing, barcha shartlarni tushunganingizga ishonch hosil qiling.
5. Kafilni mas’uliyat bilan tanlang: Kafillik beruvchi shaxs sizga ishongan va zarur hollarda yordam bera oladigan kishi bo’lishi kerak.

Qaror qachon va qanday kuchga kiradi?

Qaror 2025-yil 1-sentabrdan to’liq kuchga kiradi. Bu vaqtgacha:

• Migratsiya agentligi barcha tayyorgarlik ishlarini yakunlaydi
• Yagona elektron baza ishga tushiriladi
• Majburiy o’qitish dasturlari ishlab chiqiladi
• Xususiy bandlik agentliklari o’z faoliyatini yangi talablarga moslashtiradi

Bu qaror chet elda ishlash imkoniyatini cheklamaydi, balki bu jarayonni xavfsiz, qonuniy va tartibli bo’lishini ta’minlaydi. Asosiy maqsad – fuqarolarimizning xorijda huquqlari buzilishini oldini olish va ularni himoya qilishdir.