Har bir xodim o’zining shaxsiy ma’lumotlari himoyalanishini bilishi va bunga ishonch hosil qilishi kerak. O’zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksida bu borada bir qator muhim qoidalar belgilangan. Ushbu maqolada biz ana shu qoidalarning eng muhimlarini sodda va tushunarli tilda yoritib beramiz.
Xodimning shaxsiy ma’lumotlari deganda uning hayoti, oilaviy holati, yashash manzili, passport ma’lumotlari kabi shaxsiy hayotiga oid ma’lumotlar tushuniladi. Bular maxfiy axborot hisoblanib, ish beruvchi tomonidan qat’iy himoya qilinishi shart.
Ish beruvchi xodimning shaxsiy ma’lumotlarini faqatgina uning o’zidan olishi, boshqa manbalardan foydalanishdan oldin esa xodimning yozma roziligini olishi lozim. Xodim o’z navbatida, o’zining qaysi ma’lumotlari, qanday maqsadda, qaysi tashkilotlarga berilayotgani haqida to’liq xabardor bo’lishi kerak.
Ish beruvchi xodimning shaxsiy ma’lumotlarini himoya qilish uchun barcha choralarni ko’rishi shart. Jumladan, ma’lumotlar maxfiyligini ta’minlash, ularga faqat maxsus vakolat berilgan shaxslarning kirishini ta’minlash, xodimlar va ularning vakillarini ma’lumotlarni himoya qilish tartibi bilan tanishtirish kabi talablar qo’yiladi.
Eng muhimi, xodim o’zining shaxsiy ma’lumotlari himoyasi borasidagi huquqlarini bilishi zarur. Bular quyidagilardan iborat:
- O’zining barcha shaxsiy ma’lumotlari va ularga ishlov berish tartibi haqida to’liq axborot olish
- Ma’lumotlaridan bepul nusxa olish va ularni tekshirish
- Noto’g’ri yoki eskirgan ma’lumotlarni o’chirishni, to’g’rilashni yoki to’ldirishni talab qilish
- Uchinchi shaxslarga ma’lumotlar berilgan bo’lsa, ularga ham xabar qilishni talab qilish
- Ma’lumotlarini himoya qilish uchun vakil tayinlash
- Ish beruvchining noqonuniy xatti-harakatlari ustidan, shu jumladan sudga shikoyat qilish
Agar ish beruvchi xodimning shaxsiy ma’lumotlariga ishlov berish va ularni himoya qilish tartibini buzgan bo’lsa hamda bu xodimning huquqlarini, ish haqini poymol qilgan bo’lsa, u holda barcha zararni ish beruvchining o’zi qoplashi shart bo’ladi.
Xulosa qilib aytganda, har bir xodim o’zining shaxsiy ma’lumotlari borasidagi huquqlarini yaxshi bilishi va ish beruvchidan ularni to’liq himoya qilishni talab qila olishi kerak. Ish beruvchi esa qonun talablarini qat’iy bajargan holda, xodimlarning shaxsiy ma’lumotlariga jiddiy e’tibor qaratishi zarur. Zero, bu nafaqat qonuniy majburiyat, balki xodimlar ishonchini qozonish va ularning huquqlarini hurmat qilishning muhim omilidir.
